الکافی (2جلدی)

مقام معظم رهبرى، در پيام خود به كنگره بين المللى مرحوم كلينى( ره)، در باره اين تصحيح، چنين فرمودند:« به نظر اين‏جانب، چاپ عرضه شده به مناسبت اين گنگره، به خاطر تصحيح فنى بسيار خوب، مراجعه دقيق به نسخه‏ هاى اصلى، ذكر گسترده نسخه ‏بدل‏ها، جدا كردن اسانيد از متن روايات و مزاياى ديگر، اثر برجسته و ارزش‏مندى است كه با سليقه به كار رفته در آن، ان‏شاءالله، يادگارى ماندگار خواهد بود.»

برخى از روايات كافى كه ظاهراً به ‏صورت مرسل نقل شده، از طريق مشابه‏ يابى، مسند گرديده است؛ به‏طور مثال، سند روايت شماره ۱۹۴۲ كه به اين صورت است:« عنه عن ابن فضال عن ابن بكير عن بعض اصحابنا عن ابى عبد الله( ع)» و به تعبير رجاليون، به ارسال مبتلاست، با مشابه ‏يابى معلوم شده است كه مرحوم كلينى متن همين روايت را در حديث شماره ۲۴۲۷، با يك سند ديگرى كه مشكل ارسال ندارد، نقل كرده است.

مشابه ‏يابى در حوزه متن، داراى فوايدى است كه يكى از آنها، شناخت تحريفات مى‏باشد؛ به‏ عنوان مثال، روايتى در كتاب فضل القرآن كافى داريم كه مى‏گويد: قرآن نازل شده بر پيامبر، مشتمل بر ۱۷ هزار آيه بوده است. برخى، اين روايت را مستمسك قرار داده و به شيعه اشكال وارد مى‏كنند كه شما قائل به تحريف قرآن هستيد. با مشابه‏ يابى در مرحله مقابله با نسخ، معلوم شده است كه در دو نسخه از نسخه ‏ها، خلاف اين متن گزارش شده و تعبير« عشر» ندارد و به‏صورت« سبعة آلاف»( هفت هزار) آمده است.

چون تعارض روايات فقهى امرى كاملاً طبيعى است و مرحوم كلينى، طبق مبناى خود، به برخى روايات معارض اشاره نكرده است، در اين اثر در مشابه‏ يابى، در صورت برخورد اختلاف حديث با روايات معارض، در پانوشت آمده است تا مخاطب وقتى به اين گروه از مصادر مراجعه مى‏كند، بتواند به احاديث معارض هم دست يابد.

۱. در اصل قواعد سندشناسى كافى، چون سعى شده سبك‏ شناسى اسناد كافى در تعليقات به خوبى نمود پيدا كند؛

۲. در قواعد و قوانين شناخت تحريف؛ در واقع، اگر كسى با هدف استخراج قواعد تحريف و تصحيف، به اين مجموعه رجوع كند، مى‏تواند مجموعه ‏اى از قواعد تحريف و تصحيف را براى تعامل با ديگر اسناد كتب حديثى شناسايى نمايد.

براى شرح الفاظ مبهم، به كتب لغت و شروح مراجعه شده است و در اين خصوص، اولويت‏ بندى بر حسب تاريخ و اعتبار آن كتب بوده است، لذا در مرحله اول، به صحاح جوهرى و نهايه ابن اثير و در مراحل بعدى به مصباح المنير، قاموس المحيط و لسان العرب مراجعه شده است و سعى بر اين بوده است كه در شرح الفاظ، معناى لفظ با توجه به سياق حديث ذكر شود.

به لحاظ شكلى براى كتاب‏ها، ابواب و احاديث« الكافى»، شماره مسلسل گذاشته شده و اين موضوع، براى اولين بار در چاپ اين كتاب اتفاق افتاده است. سندها از متن روايت جدا و با قلم( فونت) متفاوتى چاپ شده است، چون براى برخى افراد كه به اين كتاب مراجعه مى‏كنند، فقط سند مهم است و برخى هم اصلاً با سند كارى ندارند و مى‏خواهند روايت را ببينند و اين مسئله، به هر دو گروه كمك مى‏كند.

از آن‏جا كه مرحوم كلينى، گاهى بياناتى را به‏ عنوان توضيح، در ذيل روايت آورده، تمام بيانات وى، چپ‏ چين و قلمش ريزتر شده است تا مخاطب بداند اين مطلب، خارج از روايت است.