علم و حکمت در قرآن و حدیث

علم و حکمت در قرآن و حدیث

پيشگفتار

الحمد للّه رب العالمين والصلاة والسلام على عبده المصطفى محمّد وآله الطاهرين وخيار صحابته أجمعين

در جهان امروز كه علم با همه پيشرفتهاى چشمگير و حيرت انگيز از حلّ مشكلات اساسى جامعه بشر عاجز مانده است ، آشنايى با ديدگاههاى اسلام در باره علم و معرفت مى تواند گامى بلند و مؤثر در ايجاد تحولى عظيم و سازنده و گره گشا باشد .

از آغاز تدوين حديث در تاريخ اسلام به دليل اهميتى كه اسلام براى علم و آگاهى قايل است ، همه جوامع حديثى بخشى را به طرح ديدگاههاى اين آيين آسمانى در باره علم و معرفت اختصاص داده اند؛ ليكن متاسفانه هنوز مجموعه اى كه نصوص اسلامى را در اين باره يكجا و مستقل به صورت موضوعى در اختيار پژوهشگران قرار دهد ، در ميان تأليفات اصحاب حديث يافت نمى شود .

كتابى كه در برابر شما است، چهارمين مجموعه مستقل از «موسوعة ميزان الحكمة» و حاصل تلاش سالها تتبع و تحقيق در باره علم و معرفت از ديدگاه اسلام است و براى نخستين بار نصوص اسلامى در اين زمينه را به صورت موضوعى در اختيار علاقمندان قرار مى دهد.

در اين كتاب تلاش شده با بهره گيرى از متن قرآن و احاديث اسلامى از طريق فريقين، ديدگاههاى اسلام در باره جايگاه علم و معرفت ، حقيقت علم ، آثار علم ، مبادى و موانع معرفت ، تعليم ، تعلّم و عالم به طور مبسوط به جهان علم و دانش عرضه شود .

گفتنى است براى تكميل مباحث مربوط به معرفت شناسى از ديدگاه قرآن و حديث، ملاحظه كتاب «خرد گرایی در قرآن و حدیث» [۱] پنجمين اثر مستقل منتشر شده از مجموعه داش نامه قرآن و حدیث نيز ضرورى است .

شایسته یادآوری است که این کتاب ، پیش از این یکبار به صورت دو جلدی انتشار یافته و اکنون در ویرایش جدید با صفحه آرایی نوین ، در یک جلد ، تقدیم خوانندگان گرامی میگردد. به علاوه ، در نسخه کنونی ، برخلاف گذشته پانوشت های مربوط به هر صفحه ، ذیل همان صفحه گنجانده شده است که طبعا موجب سهولت استفاده از کتاب می گردد.

به اميد روزى كه همه دانش پژوهان در سراسر جهان بويژه دانشجويان علوم اسلامى، با بهره گيرى از رهنمودهاى اسلام و منوّر ساختن خود به نور علم و حكمت، ظلمتكده جهان را روشن سازند ، و دانش را از بردگى سرمايه داران و زورمداران رها ، و در خدمت انسانيت قرار دهند .

در پايان لازم مى بينم كه از همه برادران عزيز «پژوهشکده علوم و معارف حديث» كه مرا در تأليف اين مجموعه ارزشمند يارى رساندند ، تشكّر كنم . بويژه از برادر فاضل وبزرگوار حجّة الإسلام والمسلمين شيخ رضا برنجكار كه مسؤوليّت گردآورى احاديث كتاب را به عهده داشته اند . خداوند در دنيا وآخرت به همه آنان جزاى خير دهد .

محمّد محمّدى رى شهرى

سوم صفر ۱۴۳۲

۱۸ دی ۱۳۸۹

[۱] اين كتاب در سه بخش : «العقل» ، «الجهل» و «الجاهلية» در سال «۱۳۷۸» منتشر شده است . .