کتابخانه های دیجیتالی

کتابخانه های دیجیتالی

احسان سرخه ای

آشنایی با روش های جستجو و دستیابی به منابع ارائه شده در نرم افزارهای پژوهشی و وبگاه های متنوع، از جمله اهداف این نوشتار است.

آشنایی با روش های جستجو و دستیابی به منابع ارائه شده در نرم افزارهای پژوهشی و وبگاه های متنوع، از جمله اهداف این نوشتار است. در مجموعه حاضر تلاش می شود تا فرایند شناسایی و بهره گیری از منابع دیجیتال و سامان دهی اطلاعات حاصل بهبود یابد، هر چند به دلیل محدود بودن حجم، از معرفی برخی نرم افزارها و پایگاه های اطلاعاتی خوداری شده است.

مباحث این کتاب در چهار بخشِ «کلیات»،«منابع برون خط»، «منابع برخط» و «مدیریت یادداشت های علمی و استناددهی» سامان یافته است. چند درس  نخست با مراجعه به مقالات مرتبط با علم اطلاعات و دانش شناسی تدوین شده است. درس های مرتبط با «منابع برون خط»، علاوه بر مطالعه توصیف های ارائه شده از سوی نرم افزارها در بخش راهنما، حاصل سال ها تجربه نگارنده در پژوهش، آموزش و امور اجرایی مرتبط با حوزه اطلاع رسانی است. درس های مرتبط با «منابع بر خط»، از بکارگیری عملی امکانات وبگاه ها و مطالعه بخش معرفی آنها گرد آمده است. به نظر نویسنده، پیش نیاز استفاده بهینه از این کتاب، آشنایی درخور با درس «رایانه و فضای مجازی» است.

سفارش نویسنده که بخشِ بزرگی از عمرش را صرف تحلیل، طراحی، تولید و مدیریت سیستم های نرم افزاری و پایگاه های اطلاع رسانی کرده، آن است که دانش پژوهان برای فراگیری بهتر در کنار مطالعه مباحث ارائه شده، با تلاشی مضاعف این مطالب را عملاً تمرین کنند.

محتوای کتاب در چهارده درس سامان یافته است:

درس اول: کتابخانه دیجیتالی

درس دوم: منابع دیجیتالی

درس سوم: جستجو و بازیابی اطلاعات

درس چهارم: موتورهای جستجو

درس پنجم: منابع دیجیتال برون خط (حدیث)

درس ششم: منابع دیجیتال برون خط (رجال)

درس هفتم: منابع دیجیتال برون خط (قرآن و علوم قرآنی)

درس هشتم: منابع دیجیتال برون خط (کتابخانه اهل بیت علیهم السلام)

درس نهم: منابع دیجیتال برون خط (المکتبة الشاملة)

درس دهم: منابع دیجیتال برخط (وبگاه فارسی کتاب)

درس یازدهم: منابع دیجیتال برخط (وبگاه عربی و انگلیسی کتاب)

درس دوازدهم: منابع دیجیتال برخط (وبگاه فارسی و انگلیسی مقالات)

درس سیزدهم: منابع دیجیتال برخط (وبگاه فارسی و انگلیسی پایان نامه ها)

درس چهاردهم: نرم افزارهای استناددهی و مدیریت یادداشت ها