جشن تکلیف نوجوانان

<h۱>اشـاره

انقلاب شكوهمند اسلامى ايران، جنبشى معنوى براى رسيدن به اسلام ناب محمدى(صلى الله عليه وآله) بود. در اين حركت الهى، بسيارى از شيوههاى ارزشمند و سنتهاى نيكوى از ياد رفته، زنده شد و شيوهها و سنتهاى ناپسند، از جامعه اسلامى رخت بربست.

«جشن تكليف» از شيوههاى ارجمند و سنتهاى در خور ستايش است كه برگزارى آن پس از انقلاب اسلامى رواج يافت. اكنون در مدارس، شهرها و آباديهاى اين مرز و بوم، شاهد جشنهاى زيبا و دلپذيرى با عنوان «جشن تكليف» هستيم. اين سنت ارزنده و آموزنده، در خانهها نيز برگزار مىشود و بدين ترتيب، بسيارى از فرزندان ايران اسلامى، با اين سنّت والا گام در وادى مقدس تكليف گذاشته، به قافله نور مىپيوندند.

دانشمند بزرگ، عارف وارسته و انسان نمونه، «سيد بن طاووس»نخستين كسى است كه اين «سنّت حسنه» را بنياد نهاد و روز تشرف به تكليف را عيد اعلام كرد. او در اين باره مىنويسد:

يكى از چيزهايى كه خداوند جلّ جلاله مرا بدان رهنمون شد و تاكنون كسى را نيافتهام كه در اين باره با من سخنى بگويد، بزرگداشت هنگام تشرف به تكليف و فضايل بزرگ آن است، تا آنجا كه همه ساله فرا رسيدن آن روز را جشن مىگيرم، و خداوند شرافت احياى مراسم آن و سپاس و ستايش و ثناى خورشيدها، ماهها و ستارگان آن را به من عنايت مىفرمايد.

اين مربى بزرگ در اثر جاودانه اش «كشف المحجة» به فرزندش پيش از رسيدن به سن تكليف، مىنويسد:

فرزندم، محمّد! هنگامى كه خداوند تو را به شرف عقل مفتخر گردانيد و تو را شايسته همنشينى و گفتگو با خود و حضور در پيشگاه اقدسش دانست، اين هنگام را يادداشت كن و آن را برترين و بهترين «عيدها» بدان و سالگشت تكليف را جشن بگير و خداى را سپاس گوى كه گوهر عقل را به تو هديه كرده است. من اگر هنگام فرا رسيدن تكليف زنده بودم، آن روز را عيد قرار مىدهم و به شكرانه آن انفاق مىكنم. و اگر پيش از رسيدن به اين آرزو زندگى را بدرود گفتم، به تو و ديگران وصيت مىكنم كه روز بالغ شدن و به تكليف رسيدن را عيد بدانيد و به شكرانه اين موهبت الهى انفاق كنيد.

سيد بن طاووس(قدس سره) به اين آرزو مىرسد و به شكرانه اين فضل بزرگ، هنگام تشرف فرزندش «محمد» به تكليف و پانهادن او به وادى نور را جشن مىگيرد و كتابى زيبا در اين باره مىنگارد كه در نخستين فصل آن چنين آمده است:

چون وقت تشرف فرزندم محمد به اين فضيلت رسيد و او به انوار عقل منوّر گرديد، روز پنجشنبه نهم ماه محرّم سال ۶۵۹ بود و من همراه با خانواده در مهمانسراى ربّانى علوى «نجف اشرف» بوديم. آن روز فرزندم محمّد، پانزده سال تمام از سنين عمرش گذشته بود، كه خداوند متعال جلّ جلاله اقبال و انعام خود را بر ما و او تمام كرد. منجّم معتبرى را در خانه خود در جوار مشهد مولايمان حضرت على صلواتاللّه عليه حاضر كردم تا وقت و ساعت ولادت او را معين كند.

تاريخ ولادت او دو ساعت و پنج دقيقه روز مذكور بود. در اين لحظه بقدر توان، سپاس خداوند جلّ جلاله را به جا آوردم كه اين فرزند را بدينجا رساند و ما را به نعمت كرامتى كه براى او برگزيد، رهنمون شد.

سيّد بن طاووس كه از مربيان بزرگ و چهرههاى والا و كم نظير علماى شيعى است، لحظه تكليف را برترين لحظهها و بزرگترين عيدها دانسته و انسان را به بزرگداشت آن مىخواند. راستى آيا لحظهاى زيباتر و شيرينتر از لحظه ورود در وادى نور و ارتباط با خالق زيباييها وجود دارد؟!

آن بزرگوار سنت نيكوى «جشن تكليف» را بنياد نهاد و اين افتخار را در تاريخ اسلام به نام خود ثبت كرد.

با همه گسترشى كه اين سنت گرانقدر در جامعه اسلامى ما يافته است، كتابى كه ابعاد «جشن تكليف» را بنماياند و جايگاه والاى آن را بازگويد و مربيان و اولياى فرزندان را با چگونگى آن آشنا كند و عزيزانى را كه پا به عرصه تكليف مىگذارند در آشنايى به وظايفشان يارى رساند، نگاشته نشده است.

اميد آنكه، به لطف خداوند، اين نوشتار به شكوفايى هر چه بيشتر استعدادهاى انسانى نونهالان كشورهاى اسلامى كمك كند و راه را براى نگارش كتابهاى بهتر در اين زمينه هموار سازد.

محمدی ری شهری

۱۳۷۳/۸/۲۱